Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΥ (1908-1979)

ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ



Η ιστορία του συλλόγου που ονομάζεται Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος είναι συνυφασμένη με την ίδια την ιστορία του σύγχρονου ελληνικού αθλητισμού. Ειδικά στα ομαδικά σπορ, δε θα ήταν υπερβολή να ισχυριστεί κανείς ότι ο Παναθηναϊκός τα εισήγαγε, τα δίδαξε και εντέλει τα καταξίωσε στη συνείδηση των ελλήνων φιλάθλων.

Πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτήν την πορεία έπαιξε ο Γιώργος Καλαφάτης. Ο μεγάλος Αθηναίος αθλητής, επιστήμονας αλλά πάνω απ' όλα οραματιστής. Γεννήθηκε το 1890 και μεγάλωσε στα Εξάρχεια. Από πολύ μικρή ηλικία άρχισε να διακρίνεται στον αθλητισμό και έγινε μέλος του παραδοσιακού συλλόγου της Αθήνας, του Πανελληνίου Γυμναστικού Συλλόγου. Στα δεκάξι του χρόνια ήταν ένας καταξιωμένος αθλητής και παρότι ήταν βραχύσωμος διακρινόταν σε πολλά διαφορετικά αγωνίσματα. Αυτός όμως ο δαιμόνιος Εξαρχειώτης είχε το μυαλό του αλλού…

Τον είχε κερδίσει το ποδόσφαιρο. Ένα νέο άθλημα που ήδη είχε κατακτήσει την Ευρώπη. Ο πρώτος άνθρωπος που το έφερε στην Ελλάδα ήταν ο Παναγιώτης Βρυώνης που είχε μείνει χρόνια στην Eλβετία και είχε υπάρξει αρχηγός της Σερβέτ. Μαζί με τον Καλαφάτη και άλλους συμμετείχαν στην πρώτη Εθνική Ομάδα που το 1906 αντιμετώπισε τους Δανούς για το χρυσό μετάλλιο της Μεσολυμπιάδας. Οι Έλληνες βρέθηκαν να χάνουν με 9-0 στη ημίχρονο με αποτέλεσμα να αποχωρήσουν από τον αγώνα. Οι περισσότεροι παίκτες απογοητεύθηκαν και εγκατέλειψαν το άθλημα. Ακόμα και οι Βρυώνης πίστεψε πως το ποδόσφαιρο δεν είχε μέλλον στην Ελλάδα. Μόνο ο Καλαφάτης πείσμωσε και βάλθηκε να τους αποδείξει ότι έκαναν λάθος.

Σε ηλικία μόλις 18 ετών ζήτησε από τους υπευθύνους του Πανελλήνιο να ιδρύσουν ποδοσφαιρικό τμήμα στο σύλλογο. Συνάντησε όχι μόνο την άρνηση τους αλλά και τα υποτιμητικά σχόλια για το νέο άθλημα. Οι αριστοκράτες ποτέ δεν είχαν σε εκτίμηση το ποδόσφαιρο. Του συνέστησαν μάλιστα σε αυστηρό τόνο να πάψει να συμμετέχει σε αγώνες και να μην παρασέρνει τους συναθλητές του. . Τότε πήρε τη μεγάλη απόφαση.

Το Φθινόπωρο του 1908 κάλεσε στο Πεδίον του Άρεως περίπου σαράντα συναθλητές και φίλους και τους ζήτησε να μοιραστούν το όραμα του. Να ιδρύσουν την ποδοσφαιρική ομάδα της πρωτεύουσας. Η ιδέα του έγινε δεκτή με ενθουσιασμό και έτσι δημιουργήθηκε ο Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών ή απλά η "ομάδα του Καλαφάτη" όπως την αποκαλούσαν οι περισσότεροι.

Πρώτος πρόεδρος εξελέγη ο Αλέξανδρος Καλαφάτης, μεγαλύτερος αδελφός ου Γιώργου. Ο ίδιος ανέλαβε χρέη γενικού αρχηγού και προπονητή. Το πρώτο γήπεδο ήταν μία αλάνα στην περιοχή της σημερινής ΑΣΟΕΕ ενώ τα χρώματα της ομάδας ήταν το κόκκινο και το λευκό! Το Δεκέμβριο του 1908 ο ΠΟΑ πήγε στα Τρίκαλα για τους Πανθεσσαλικούς αγώνες και αντιμετώπισε την αντίστοιχη ομάδα του Πειραιά, τον Πειραϊκό. Αποτέλεσμα 9-0 υπέρ των Αθηναίων. Η τέλεια αρχή.

Με το πέρασμα του χρόνου η ομάδα δυναμώνει, αποκτά συνεχώς νέους αθλητές και φιλάθλους. Το 1909 ο ΣΕΓΑΣ αποφασίζει να αναγνωρίσει επίσημα το άθλημα και δημιουργεί την πρώτη τεχνική επιτροπή ποδοσφαίρου με επικεφαλής φυσικά το Γιώργο Καλαφάτη. Αναμφίβολα λοιπόν ο ιδρυτής του Παναθηναϊκού είναι ο πατριάρχης του ελληνικού ποδοσφαίρου.

Τα επόμενα χρόνια ήταν ουσιαστικά περίοδος αλλαγών και πειραματισμών για ένα άθλημα που βρισκόταν σε νηπιακή ηλικία. Η ομάδα του Καλαφάτη μετονομάστηκε το 1910 σε Π.Π.Ο.(Πανελλήνιος Ποδοσφαιρικός Όμιλος) και το 1918 σε Π.Π.Α.Ο. (Πανελλήνιος Ποδοσφαιρικός και Αγωνιστικός Όμιλος). Εν των μεταξύ είχαν ενταχτεί στο σύλλογο τρεις από τις μεγαλύτερες μορφές του. Ο Απόστολος Νικολαϊδης, ο Λουκάς Πανουργιάς και ο Μιχάλης Παπάζογλου. Τρεις άνθρωποι που ξεκίνησαν από αθλητές και στη συνέχεια έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στα διοικητικά της ομάδας για περισσότερο από μισό αιώνα.

Το 1918 εκτός από τη μετονομασία του συλλόγου αποφασίσθηκε η αλλαγή των χρωμάτων σε πράσινο και λευκό και η καθιέρωση του τριφυλλιού ως συμβόλου της. Το τριφύλλι το έφερε στον Παναθηναϊκό ο Μιχάλης Παπάζογλου. Ήταν σήμα της ομάδας της Χαλκηδόνας στην οποία αγωνιζόταν ο μεγάλος αυτός Κωνσταντινουπολίτης αθλητής πριν έρθει στην Αθήνα.

Ο Γιώργος Καλαφάτης ταξιδεύει το 1919 στο Παρίσι για τους διασυμμαχικούς αγώνες ως μέλος της εθνικής ομάδας. Στην επιστροφή από την πρωτεύουσα της Γαλλίας φέρνει μαζί του την πρώτη κανονική αθλητική εμφάνιση που φορέθηκε από ποδοσφαιρική ομάδα καθώς και πολλά αθλητικά εξαρτήματα για διάφορα αγωνίσματα. Ανάμεσα στα άλλα φέρνει τους κανονισμούς για τα αθλήματα του μπάσκετ και του βόλεϊ. Ακόμα μία πρωτοπορία του Παναθηναϊκού.

Το 1921 ο Παναθηναϊκός μετακομίζει στο γήπεδο της Λεωφόρου. Ο χώρος παραχωρείται από το Δήμο Αθηναίων παρά τις αρχικές αντιρρήσεις του τότε Δημάρχου Τσόχα. Την περίοδο της Μικρασιατικής καταστροφής η έκταση διεκδικήθηκε από προσφυγικούς συνοικισμούς αλλά με οριστική απόφαση της εθνοσυνέλευσης του 1922 πέρασε στην κυριότητα του Παναθηναϊκού. Το Μάιο του 1924 ο Π.Π.Α.Ο. μετονομάστηκε - οριστικά και αμετάκλητα- σε Παναθηναϊκό Αθλητικό Όμιλο.

Η ΧΡΥΣΗ ΟΜΑΔΑ



Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, το ποδοσφαιρικό σκηνικό στην Ελλάδα είχε ήδη διαμορφωθεί με τη σημερινή του σχεδόν μορφή. Στην Αθήνα κυριαρχούσαν ο Παναθηναϊκός και η ΑΕΚ, στον Πειραιά ο Ολυμπιακός και ο Εθνικός και στη Θεσσαλονίκη ο Άρης με τον Ηρακλή. Από τα έξι πρώτα πρωταθλήματα Αθηνών, ο Παναθηναϊκός κατέκτησε τα πέντε, χάνοντας μόνο το πρώτο από τον Απόλλωνα. Δεν είχε καταφέρει όμως να κατακτήσει το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα που είχε διεξαχθεί δύο φορές.

Το 1930 ήταν η ώρα του τριφυλλιού. Η πρώτη φορά που στην τελική φάση συγκρούονταν οι τρεις καλύτερες ομάδες της Ελλάδας και η πρώτη φορά που ο κόσμος άρχισε να ενδιαφέρεται τόσο έντονα για το ποδόσφαιρο. Και όχι άδικα. Οι τρεις ομάδες που θα διεκδικούσαν το τρόπαιο ήταν οι κορυφαίες της εποχής με μεγάλα αστέρια στη σύνθεση τους. Ο Ολυμπιακός διέθετε την περίφημη πεντάδα των αδελφών Ανδριανόπουλων με επικεφαλής το Γιώργο Ανδριανόπουλο (ή "Ποδάρα"). Ο Άρης το μεγάλο Κλεάνθη Βικελίδη (ή "Μακεδονικό τανκ"). Και ο Παναθηναϊκός ένα καλοδουλεμένο σύνολο από τους Ούγγρους προπονητές Φόρνερ και Κίνσλερ με μεγάλο αστέρι το θρυλικό Άγγελο Μεσσάρη.

Ο Άγγελος Μεσσάρης γεννήθηκε το 1910 στο Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής. Εκεί έμαθε τα μυστικά της μπάλας φοιτώντας σε αγγλικό σχολείο. Όταν επέστρεψε το 1927 στην Ελλάδα με τους γονείς του, εντάχθηκε αμέσως στο ιστορικό σωματείο του Γουδιού (την αρχαιότερη ποδοσφαιρική ομάδα της Αθήνας). Γρήγορα τον εντόπισε ο Ούγγρος Φόρνερ που ήταν προπονητής στον ΠΑΟ και ζήτησε την απόκτηση του. Έτσι τη σεζόν 1929-1930 βρέθηκε να ηγείται την περίφημης "χρυσής ομάδας" του Παναθηναϊκού δίπλα σε σπουδαίους συμπαίκτες όπως ο Αντώνης Μηγιάκης, ο Μίμης Πιερράκος, ο Διομήδης Συμεωνίδης, ο Κώστας Ανδρίτσος, οι Μήτσος και Κώστας Μπαλτάσης και άλλοι.

Ο πρώτος αγώνας της τελικής φάσης ανάμεσα στον Άρη και τον Ολυμπιακό έληξε με νίκη των Πειραιωτών με το ευρύ 5-0. Έτσι όταν ανέβηκαν στην Αθήνα για να αντιμετωπίσουν τον ΠΑΟ την 1η Ιουνίου του 1930, η αισιοδοξία τους ήταν κάτι παραπάνω από εμφανής. Δέκα χιλιάδες κόσμου παρακολούθησε τον αγώνα, αριθμός ασύλληπτος για τα δεδομένα της εποχής. Όπως ασύλληπτο ήταν και το σόου του Άγγελου Μεσσάρη που ακολούθησε.

Δύο γκολ από τον "ξανθό άγγελο", δύο ο Πιερράκος, δύο ο Συμεωνίδης, ένα ο Μηγιάκης και ένα αυτογκόλ του Κουράντη. Τελικό σκορ 8-2 υπέρ του Παναθηναϊκού. Τα ρεπορτάζ της εποχής αναφέρουν ότι οι φίλοι του τριφυλλιού εντόπισαν κάποιους Πειραιώτες που είχαν φέρει στο γήπεδο φέρετρα (όπου υποτίθεται ότι θα κήδευαν τον ΠΑΟ), τα έσπασαν και με τις σανίδες κυνήγησαν τους ατυχείς εμπνευστές της μακάβριας φάρσας. Εν τω μεταξύ το ίδιο βράδυ, το κάζο του Ολυμπιακού έγινε νούμερο σε όλες τις επιθεωρήσεις της πρωτεύουσας.

Επόμενος αγώνας με τον Άρη στη Θεσσαλονίκη. Χιλιάδες φίλαθλοι ακολούθησαν την ομάδα επιβιβαζόμενοι σε ειδικά ναυλωμένα πλοία. Όσοι έμειναν πίσω συγκεντρώθηκαν στα γραφεία των εφημερίδων και περίμεναν νέα από τα τηλεγραφήματα των ανταποκριτών. Ακόμα μία μεγάλη εμφάνιση του Μεσσάρη και νίκη με 4-1. Παροξυσμός στην πόλη. Στην επιστροφή της ομάδας στο σταθμό Λαρίσης υπήρχε λαοθάλασσα που αποθέωσε τους παίκτες και τραγούδησε για πρώτη φορά το ιστορικό σύνθημα:

"Εβάλαμε οχτώ στον Ολυμπιακό
κι άλλα τέσσερα στον Άρη
γεια σου Άγγελε Μεσσάρη"

Η ρεβάνς με τον Ολυμπιακό ορίστηκε για τη Θεσσαλονίκη καθώς η αστυνομική διεύθυνση Πειραιά δεν ήταν σε θέση να εγγυηθεί την ασφαλή διεξαγωγή του αγώνα. Αν και οι Πειραιώτες διψούσαν για ρεβάνς, ο Παναθηναϊκός τους νίκησε εκ νέου 2-1 και κατέκτησε μαθηματικά το πρωτάθλημα. Στην επιστροφή των οπαδών στον Πειραιά, σημειώθηκαν μεγάλης έκτασης επεισόδια. Από τότε έγινε σαφές ότι οι δύο αυτές ομάδες θα αποτελούσαν τους αιωνίους αντιπάλους του ελληνικού ποδοσφαίρου.

ΤΑ ΠΕΤΡΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ



Μπορεί όλα να έμοιαζαν ιδανικά στον Παναθηναϊκό αλλά ο ίδιος ο Σύλλογος φρόντισε να διαψεύσει όσους πίστευαν ότι θα κυριαρχούσε για πολλά χρόνια στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Το κακό ξεκίνησε από τη διαμάχη ανάμεσα στον Άγγελο Μεσσάρη και τον Απόστολο Νικολαϊδη. Ο Μεσσάρης επιθυμούσε να εισαχθεί στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Αν και άριστος μαθητής απέτυχε τρεις συνεχόμενες φορές. Οι φήμες λένε ότι πίσω από τις αποτυχίες αυτές κρυβόταν ο Νικολαίδης που ήταν ήδη ο ισχυρός άνδρας της ομάδας και δεν ήθελε ο παίκτης να ασχολείται με τίποτε άλλο εκτός από το ποδόσφαιρο.

Η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη και ο Μεσσάρης πήρε την απόφαση να σταματήσει οριστικά την μπάλα στα 22 του χρόνια. Η απόφαση αυτή προκάλεσε σοκ στους φιλάθλους της ομάδας. Εκατοντάδες κόσμος πολιορκούσε το σπίτι του και έπεφτε κυριολεκτικά στα πόδια του προσπαθώντας να τον κάνει να αλλάξει γνώμη. Εκείνος ήταν αμετάπειστος. Έτσι αυτός ο μεγάλος αθλητής χάθηκε για τον Παναθηναϊκό.

Δεν παρακολούθησε ποτέ ξανά αγώνα ποδοσφαίρου. Πέτυχε στο Πολυτεχνείο και αφοσιώθηκε στην επαγγελματική του σταδιοδρομία. Μπορεί η καριέρα του να ήταν σύντομη αλλά πρόλαβε να περάσει στο χώρο του μύθου. Το όνομα "Άγγελος Μεσσάρης" εξακολουθεί μέχρι σήμερα να προκαλεί ανατριχίλα σε όλους τους οπαδούς του Παναθηναϊκού. Πέθανε σε ηλικία 68 ετών το 1978 και πλήθος κόσμου παρευρέθηκε στην κηδεία του.

Με την αποχώρηση του Μεσσάρη η ομάδα μπήκε σε μία παρατεταμένη περίοδο παρακμής. Στα χρόνια που ακολούθησαν μέχρι τον πόλεμο δεν κατάφερε να ξανακατακτήσει το πρωτάθλημα. Και όχι μόνο αυτό. Πέρασε από ένα σωρό ανακατατάξεις, εσωτερικές διαμάχες και αλληλοεξοντώσεις παραγόντων. Κάποια στιγμή μάλιστα ο Απόστολος Νικολαίδης έφτασε στο σημείο να διαπράξει το υπέρτατο ατόπημα και να διαγράψει από τα μητρώα του Συλλόγου τον Γιώργο Καλαφάτη!

Το σφάλμα βέβαια διορθώθηκε αργότερα με παρέμβαση του γ.γ. του συλλόγου Μιχάλη Παπάζογλου αλλά ήταν ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατούσε στον Παναθηναϊκό. Έτσι από τη "χρυσή ομάδα" δεν έμεινε τίποτα να θυμίζει τις δόξες του παρελθόντος. Μόνο το κύπελλο του 1940 λίγο πριν τη φρίκη του πολέμου έδωσε λίγη παρηγοριά στον απογοητευμένο κόσμο.

ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ



Στην περίοδο που ακολούθησε τον πόλεμο, ο Παναθηναϊκός δεν κατάφερε να σημειώσει τεράστιες επιτυχίες. Αν και από τις τάξεις του πέρασαν μερικοί από τους μεγαλύτερους ποδοσφαιριστές της εποχής, οι τίτλοι του ήταν σχετικά λίγοι. Μέχρι το 1959 που καθιερώθηκε η Α' Εθνική κατηγορία κατέκτησε μόνο δύο πρωταθλήματα (1949 και 1953) και δύο κύπελλα (1948 και 1955)

Εκείνη την περίοδο με τα χρώματα της ομάδας αγωνίστηκαν μερικοί πολύ σπουδαίοι αθλητές, όπως ο Γιάννης Παπαντωνίου (ή "δάσκαλος"), ο Γαβρήλος Γαζής, ο Νίκος Σίμος, ο τερματοφύλακας Μαθιός Βιτάλης, ο Τάσος Κρητικός, ο Ηλίας Σταφυλίδης, ο Λάκης Πετρόπουλος, ο Θόδωρος Αλούπης, ο Κώστας Λινοξυλάκης, ο Βαγγέλης Πανάκης και αρκετοί ακόμα. Μερικοί από τους παραπάνω ήταν παρόντες και στη δοξασμένη δεκαετία του
60 που επρόκειτο να ακολουθήσει.

Το σημαντικότερο στοιχείο της εποχής ήταν η αγάπη που έδειχνε ο κόσμος για την ομάδα. Σε μία περίοδο που κατακτήθηκαν μόλις δύο πρωταθλήματα σε 14 χρόνια, ο Παναθηναϊκός δεν ένοιωσε ποτέ μόνος του. Το γήπεδο ήταν πάντοτε ασφυκτικά γεμάτο και οι εκδηλώσεις λατρεία προς τους ποδοσφαιριστές ήταν κάτι το συνηθισμένο ανεξαρτήτως αποτελεσμάτων. Εκείνα τα χρόνια βλέπετε, οι οπαδοί αγαπούσαν το τριφύλλι και δεν ενδιαφέρονταν αποκλειστικά και μόνο νια νίκες.

Η ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ





Στο τέλος της δεκαετίας του '50 ο Παναθηναϊκός βρισκόταν σε μία παρατεταμένη περίοδο αγωνιστικής παρακμής 27 ολόκληρων χρόνων. Με ελάχιστους τίτλους και με τον βασικό του αντίπαλο να μονοπωλεί τα πρωταθλήματα. Είχε όμως δύο μεγάλα πλεονεκτήματα. Κατ' αρχάς είχε καταφέρει να λύσει τα εσωτερικά προβλήματα που τον ταλάνιζαν επί δεκαετίες και -το κυριότερο- δεν έχασε ούτε στιγμή τη συμπαράσταση του κόσμου του.

Έτσι όταν η ΕΠΟ διοργάνωσε το 1959-1960 το πρώτο πρωτάθλημα Α' Εθνικής κατηγορίας, όλα θα άλλαζαν. Είχε προηγηθεί βέβαια η στελέχωση της ομάδας με ορισμένους νεαρούς και πολύ αξιόλογους παίκτες. Βασίστηκε σε ποδοσφαιριστές ο Ανδρέας Παπαεμμανουήλ, ο Μιχάλης Βουτσαράς, ο Γιώργος Ανδρέου, ο Δημήτρης Θεοφάνης, ο Ζαχαρίας Πιτυχούτης που μαζί με τους έμπειρους Πανάκη και Λινοξυλάκη έδιναν στον κόσμο τη βεβαιότητα ότι οι εποχές της μετρiότητας θα περνούσαν ανεπιστρεπτί.

Για να γίνει αυτό όμως χρειαζόταν το "κάτι παραπάνω". Ο άνθρωπος που με την παρουσία του θα απομάκρυνε το φάντασμα του Άγγελου Μεσσάρη από το γήπεδο της Λεωφόρου. Ο άνθρωπος που θα σήκωνε στην πλάτη του τη βαριά κληρονομιά του "ξανθοί άγγελου". Και ο άνθρωπος αυτός βρέθηκε. Ήταν ένας κοντός πιτσιρικάς που έπαιζε μπάλα στα προσφυγικά των Αμπελοκήπων σε μία μικρή συνοικιακή ομάδα, στην άμυνα και που η μητέρα του τον μάλωνε κάθε μέρα που γυρνούσε σπίτι λασπωμένος και ματωμένος από την αλάνα. Το όνομα του, Μίμης Δομάζος.

Ο Δομάζος έγινε από την πρώτη στιγμή ο ηγέτης του Παναθηναϊκού. Αγωνίστηκε επί 20 χρόνια στην ομάδα (με μία μικρή παρένθεση ενός έτους που πήγε στην ΑΕΚ το 1978). Με τον ΠΑΟ κατέκτησε 9 πρωταθλήματα και 3 κύπελλα. Πάνω απ' όλα όμως ήταν ο άνθρωπος που παθιαζόταν περισσότερο απ' όλους και που μετέδιδε στους υπόλοιπους το φανατισμό και το πάθος για τη νίκη. Ήταν ο αδιαμφισβήτητος "Στρατηγός".

Έτσι η ομάδα κατέκτησε τους τίτλους του 1960, 1961 και 1962. Το 1963 την τεχνική ηγεσία αναλαμβάνει ο μεγάλος Γιουγκοσλάβος τεχνικός Στέφαν Μπόμπεκ, ο άνθρωπος που έφερε το 4-3-3 στην Ελλάδα. Με την ενίσχυση του Παναθηναϊκού από τους Αριστείδη Καμάρα, Τάκη Οικονομόπουλο αλλά πάνω απ' όλα με την προσθήκη του πολυσύνθετου Τάκη Λουκανίδη, εμφανίζεται η ισχυρότερη ομάδα που πάτησε ποτέ το χορτάρι ελληνικού γηπέδου. Φτάνει στην κατάκτηση του περίφημου "αήττητου πρωταθλήματος" του 1964 και κερδίζει τον τίτλο του 1965 χάνοντας μόνο ένα παιχνίδι (3-2 από τον Εθνικό). Μόνο μία ήττα δηλαδή σε δύο ολόκληρες σεζόν.

Το καλοκαίρι του 1966 εμφανίζονται οι πρώτες εσωτερικές διαμάχες μετά από πολύ καιρό. Μερικοί παίκτες αντιτίθενται στον Μπόμπεκ. Η ομάδα χωρίζεται για ακόμα μια φορά στα δύο τόσο σε επίπεδο παικτών όσο και διοικητικά. Ο κόσμος όμως δίνει βροντερό "παρών" στο πλευρό του Γιουγκοσλάβου και δίνει ξεκάθαρα το μήνυμα ότι δε θα επιτρέψει νέα υπόθεση Μεσσάρη. Ήταν τα χρόνια της θρυλικής "Ανανέωσης".

Τα αποτελέσματα ήρθαν μερικά χρόνια αργότερα. Ο Μπόμπεκ αποχώρησε και το τιμόνι ανέλαβε ο μέχρι τότε βοηθός του Λάκης Πετρόπουλος. Βασιζόμενος σε αρκετούς νέους παίκτες (Αντωνιάδης, Ελευθεράκης, Γονιός, Γραμμός, Καψής, Δημητρίου) και με την καθοδήγηση πάντα του Δομάζου, κατέκτησε το πρώτο νταμπλ στην ιστορία του Παναθηναϊκού. Νέο πρωτάθλημα την περίοδο 1970. Όταν το Μάιο του έτους εκείνου ήρθε στην Αθήνα ο Φέρεντς Πούσκας για να αναλάβει την τεχνική ηγεσία της ομάδας ήταν φανερό ότι η ώρα του μεγάλου άλματος είχε φτάσει.

ΦΕΥΓΩ ΑΠ' ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ ΤΟ ΠΑΤΡΙΚΟ



Για την εποχή του Γουέμπλεϊ σίγουρα έχετε διαβάσει πολλά και έχετε ακούσει ακόμα περισσότερα. Για πρώτη φορά ελληνική ομάδα κατάφερε να φτάσει σε τελικό ευρωπαϊκής διοργάνωσης. Ήταν φυσικά ο Παναθηναϊκός που στις 2 Ιουνίου του 1971 αντιμετώπισε στον τελικό του κυπέλλου Πρωταθλητριών τον Άγιαξ. Ηττήθηκε με 2-0 αλλά αυτό δεν άλλαξε σε τίποτα τη λατρεία του κόσμου προς εκείνη την ομάδα.

Ο Παναθηναϊκός απέκλεισε κατά σειρά τις πρωταθλήτριες ομάδες Λουξεμβούργου (Ζενές Ες), Τσεχοσλοβακίας (Σλόβαν Μπρατισλάβας), Αγγλίας (Έβερτον) και Γιουγκοσλαβίας (Ερυθρός Αστέρας). Τα αποτελέσματα, τους σκόρερ και τις ιστορίες από εκείνους τους αγώνες θα τις έχετε διαβάσει πολλές φορές. Όπως επίσης πολλές φορές θα έχετε ακούσει τα παραμύθια που αναμασούν οι αιώνιοι κομπλεξικοί γύρω από εκείνη την πορεία. Δεν αξίζουν καν απάντηση. Είναι τόσο αστεία τα λεγόμενα τους που δείχνουν μόνο ΠΟΝΟ. Και όχι τόσο για την τότε πορεία όσο για το ότι ξέρουν καλά μέσα τους πως μόνο μια ομάδα μπορεί να ξαναπάει εκεί.

Για την ιστορία, η σύνθεση του Παναθηναϊκού στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης 1970-1971

Οικονομόπουλος, Τομαράς, Βλάχος, Ελευθεράκης, Καμάρας. Σούρπης, Γραμμός, Φυλακούρης, Αντωνιάδης, Δομάζος, Καψής.

Προπονητής ο Φέρεντς Πούσκας

ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟ



Τα χρόνια που ακολούθησαν την πορεία προς το Γουέμπλεϊ μπορούν να χαρακτηριστούν ως τα "χρόνια της αμηχανίας". Αν και διέθετε πολύ καλούς παίκτες, ο Παναθηναϊκός κατάφερε να κατακτήσει μόνο δύο πρωταθλήματα (1972 και 1977) και ένα κύπελλο. (1977). είναι αλήθεια ότι η απότομη και απρόσμενη εκτόξευση του 1971 προκάλεσε έλλειψη ισορροπίας στην ομάδα. Δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι κάθε χρόνια θα έκανε ευρωπαϊκή πορεία και έτσι οι φυσιολογικές αποτυχίες στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις την αποσυντόνιζαν εσωτερικά.

Παράλληλα έκαναν την εμφάνιση τους σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Παρόλο που οι γνωστοί εξυπνάκηδες του Πειραιά μιλούν συνεχώς για εύνοια του καθεστώτος της επταετίας προς τον ΠΑΟ, είναι κάτι παραπάνω από προφανές ότι άλλοι ήταν οι ευνοημένοι. Όχι μόνο επειδή οι τίτλοι ήταν μοιρασμένοι στη μέση αλλά κυρίως επειδή σε μία εποχή που όλες οι ομάδες βρίσκονταν υπό τον άμεσο έλεγχο της χούντας μέσω στρατιωτικών επιτρόπων, το 1971 (κατά "περίεργο" πάντα τρόπο) ο Ολυμπιακός ουσιαστικά "χαρίστηκε" στον εφοπλιστή Γουλανδρή.

Άρχισε έτσι να αγοράζει παίκτες, να πληρώνει υπέρογκους μισθούς που οι άλλες ομάδες δεν μπορούσαν να ακολουθήσουν. Αποτέλεσμα ήταν να ξεσπάσουν εσωτερικές διαμάχες από τους παίκτες που ζητούσαν παραπάνω λεφτά και κατέβαιναν συχνά σε αποχές. Έτσι το τέλος της δεκαετίας του 1970 βρήκε τον Παναθηναϊκό με τεράστια διοικητικά και οικονομικά προβλήματα. Χωρίς πραγματικό "ισχυρό άνδρα" και με τους δικαστικούς κλητήρες να προχωρούν μέχρι και σε κατάσχεση των γραφείων του. Όταν το καλοκαίρι του 1979 οι σύλλογοι μετετράπησαν σε ΠΑΕ, ο Παναθηναϊκός περιήλθε στην ιδιοκτησία του ομίλου Βαρδινογιάννη.

Πηγή: greengate.gr